KC 2014/012

De beklagcommissie heeft kennis genomen van de stukken in de beklag­zaak van […] – hierna klager – te weten:

het klaagschrift van 4 september 2013 met als bijlagen de brief van mr. [..] van 22 augustus 2013, de mail van de selectiefunctionaris van 27 augustus 2013, het schorsingsverzoek aan de voorzitter van de RSJ van 22 augustus 2013, bezwaarschrift aan de selectiefunctionaris van 20 augustus 2013, brief van de selectiefunctionaris van 6 mei 2013;

de beslissing van de voorzitter van de RSJ van 12 september 2013 op het schorsingsverzoek;

het schriftelijke directiecommentaar van 3 oktober 2013, met als bijlagen de beslissing van  de selectiefunctionaris van 9 september 2013 en de rapportage van […] van 16 augustus 2013;

De inhoud van genoemde stukken dient als hier ingevoegd te worden beschouwd.

Het klaagschrift is behandeld ter zitting van de beklagcommissie van 7 oktober 2013, waarbij klager, bijgestaand door zijn advocaat mr. [...], en namens de directie [...], plaatsvervangend vestigingsdirecteur, zijn gehoord.

Op grond van de stukken en het verhandelde ter zitting komt de beklagcommissie tot de volgende overwegingen.

Overwegingen

Klager stelt dat de directeur op 15 augustus 2013 de beslissing heeft genomen klager terug te plaatsen van de extramurale fase in […] te […] naar de PI […], terwijl de directeur daartoe niet bevoegd was. Verder bestrijdt klager de gronden waarop de beslissing rust. Hem wordt verweten dat hij de boel heeft willen opruien in […].

In aanvulling op het klaagschrift heeft klager ter zitting het volgende verklaard. Klager vermoedt dat hij is teruggeplaatst omdat hem wordt verweten dat hij de boel heeft willen opruien door een bericht op de computer open te laten staan. Het betrof een emailbericht dat klager had geschreven waarin stond dat ten onrechte geld van zijn uitkering werd ingehouden voor de huur. Klager ontkent dat hij dit bericht op de computer heeft laten staan om anderen op te stoken. Hij heeft ook niet met andere bewoners over de inhoud van het mailbericht gesproken. Hij heeft met zijn begeleidster gebeld en zijn excuses aangeboden. Hij ontkent dat hij verbaal grensoverschrijdend gedrag heeft vertoond of on-respectvol is geweest naar medewerkers of bewoners. Hij heeft tijdens zijn verblijf in […] wel twee keer een time-out gekregen. Een keer was dat omdat hij een borrel had gedronken op zijn verjaardag. Verder heeft hij met medebewoners wel discussies gehad over geloofskwesties. De terugplaatsing zou in eerste instantie tijdelijk zijn. Er zou sprake zijn van een time-out. Pas na een gesprek verloop van tijd werd duidelijk dat klager helemaal niet meer terug mocht naar […]. Klager heeft pas afgelopen week zijn spullen gekregen.

De advocaat heeft ter zitting verklaard dat de terugplaatsing uit […] een Kafkaiaanse toestand is. De directeur heeft klager zonder rechtmatige titel teruggeplaatst. Het was onduidelijk bij wie een klacht over de terugplaatsing moest worden  ingediend. In eerste instantie is een bezwaarschrift ingediend bij de selectiefunctionaris, maar deze heeft per email van 27 augustus 2013 laten weten dat het aan de directeur was om klager terug te halen en in te sluiten in de PI. Verder was onduidelijk of er sprake was van een tijdelijke of een definitieve terugplaatsing. De beslissing tot terugplaatsing is pas op 9 september door de selectiefunctionaris bekrachtigd. Ondertussen had de advocaat een schorsingsverzoek ingediend bij de voorzitter van beroepscommissie van de RSJ. Dat verzoek is toegewezen (zie de uitspraak van 12 september 2013, 13/2949 SGA). De advocaat  verzoekt de klacht formeel gegrond te verklaren en compensatie toe te kennen vanwege de vele onduidelijkheden. Inhoudelijk is hij het ook niet eens met de beslissing. Klager kreeg een uitkering en hij moest een deel afstaan aan de inrichting voor huur. Hij heeft ontdekt dat dat niet klopte. Het wordt hem kwalijk genomen dat anderen het op de computer hebben gelezen. Dat […] klager niet meer wil hebben, is niet op de juiste gronden gebaseerd.

Tegen de definitieve terugplaatsingsbeslissing van de selectiefunctionaris van 9 september heeft de advocaat ook een bezwaarschrift ingediend bij de selectiefunctionaris.

De directie verwijst naar de inhoud van het plaatsingsbesluit van de selectiefunctionaris van 9 september 2013 dat luidt:

“ U heeft tijdens uw verblijf twee keer een time-out gehad: een keer op 29-5-13 voor het gebruik van alcohol op het terrein. De tweede keer op 17-7-13 met als reden verbaal grensoverschrijdend gedrag. Op 11-08-13 heeft u een schriftelijke waarschuwing voor verbaal grensoverschrijdend gedrag. Er is meerdere malen met u in gesprek gegaan over de manier waarop u communiceert richting medebewoners als medewerkers. U bent herhaaldijk onrespectvol richting medewerkers en geeft duidelijk aan dat u zich niet laat aanspreken en doet wat u zelf wil. Reden voor het management van […] te besluiten dat er voor u definitie geen plek meer is en geen ruimte voor behandeling. U bent op 15-08-2013 door de directeur van de PI […] teruggehaald naar de inrichting. Als gevolg van een communicatiestoornis is mijn beslissing op deze actie uitgebleven echter deze wordt door middel van deze beslissing hersteld. U heeft het recht een met redenen omkleed bezwaarschrift in te dienen tegen deze beslissing. Het bezwaarschrift dient uiterlijk op de zevende dag na die waarop u kennis heft gekregen van deze beslissing te worden ingediend. Het bezwaarschrift kan rechtstreeks dan wel door tussenkomst van de directeur van de inrichting waar u verblijft aan mij worden toegezonden”.

In aanvulling op het directiecommentaar heeft de plaatsvervangend vestigingsdirecteur ter zitting verklaard dat hij niet bekend was met de kwestie over de huurgelden waaraan klager en de advocaat refereren. Hij gaat af op de rapportage van […] welke bij het schriftelijk directiecommentaar is gevoegd. Beaamd wordt dat er tijdens het verblijf van klager in de PI […] nooit klachten over hem zijn geweest. […] heeft op 15 augustus 2013 verzocht klager weer op te nemen. De directeur ging ervanuit dat het een time-out plaatsing zou zijn, een tijdelijke terugplaatsing. Er is geen schriftelijke beslissing genomen. De directeur moet klager in zo’n geval wel terugnemen omdat hij anders op straat zou komen te staan. De directeur blijft in alle fasen verantwoordelijk voor de tenuitvoerlegging van de ISD-maatregel. Desgevraagd geeft de directeur aan geen contact te hebben gehad met de trajectbegeleidster. Er is wel contact geweest met de programmamanager. Later werd pas duidelijk dat het een definitieve terugplaatsing betrof. Deze is op 9 september door de selectiefunctionaris bekrachtigd.

De beklagcommissie overweegt als volgt. Op grond van artikel 44m, eerste lid, van de Penitentiaire maatregel kan de selectiefunctionaris, indien een gedetineerde niet of niet meer in staat of bereid is deel te nemen aan het ISD-programma in de laatste fase buiten de inrichting dan wel te voldoen aan de daaraan verbonden voorwaarden, op grondslag van een advies van de directeur de gedetineerde terugplaatsen in de inrichting. Ingevolge het tweede lid van dat artikel wint de directeur, alvorens te adviseren aan de selectiefunctionaris, het oordeel in van het college van burgemeester en wethouders en de trajectcoördinator.  Blijkens de jurisprudentie van de RSJ acht deze het van beslissende betekenis dat de trajectcoördinator, die is belast met het toezicht in de extramurale fase, zijn oordeel over de beëindiging heeft kunnen geven (zie RSJ 27 augustus 2012, 12/1766/GB).

Het vorenstaande sluit echter niet uit dat in zeer bijzondere gevallen een terugplaatsing van een gedetineerde kan plaatsvinden zonder dat daaraan een beslissing van de selectiefunctionaris ten grondslag ligt. In een dergelijk geval zal – in de kort na de plaatsing te geven beslissing van de selectiefunctionaris – die terugplaatsing bevestigd moeten worden, waarbij gemotiveerd zal moeten worden waarom de bijzonderheden van het geval vereisten dat versneld tot terugplaatsing is overgegaan (zie RSJ 31 augustus 2012 12/1100/GA).

Bij overtreding van de voorwaarden die aan de plaatsing buiten de inrichting zijn gesteld, kan de directeur de in artikel 44n, eerste lid, Penitentiaire maatregel opgesomde beslissingen nemen (het geven van een waarschuwing en het wijzigen of aanvullen van de voorwaarden). Een tijdelijke terugplaatsing door de directeur behoort niet tot de mogelijkheden.  

Naar het oordeel van de beklagcommissie is vast komen te staan dat de directie klager op 15 augustus 2013 heeft teruggeplaatst van de extramurale fase in […] naar de PI […], locatie […]. De directeur heeft hierover geen contact gehad met de trajectbegeleidster. De beslissing tot terugplaatsing zou in eerste instantie tijdelijk zijn. Later bleek dat de terugplaatsing definitief was. Bij het nemen van de beslissing tot terugplaatsing is niet aan de in de Penitentiaire maatregel gestelde vereisten voldaan. De klacht wordt daarom formeel gegrond geacht. De beslissing tot terugplaatsing is pas op 9 september 2013 bekrachtigd door de selectiefunctionaris. De beklagcommissie is van oordeel dat het redelijk is klager een tegemoetkoming toe te kennen nu hij geruime tijd in het ongewisse is gelaten over de status van zijn terugplaatsing.

Tegen de beslissing van de selectiefunctionaris van 9 september 2013 heeft klager bezwaar aangetekend. De inhoudelijke toetsing van de beslissing tot terugplaatsing zal in die procedure aan de orde komen. Nu de beslissing van de directeur is bekrachtigd door de selectiefunctionaris, gaat de beklagcommissie (voorlopig) uit van de juistheid van de beslissing en wordt het beklag materieel ongegrond verklaard.

BESLISSING

De beklagcommissie verklaart de klacht formeel gegrond en is van oordeel dat klager een tegemoetkoming van € 15,  (vijftien euro) moet worden toegekend.

De beklagcommissie verklaart de klacht materieel ongegrond.

Deze uitspraak is gedaan op 4 november 2013 door mr. […], voorzitter, […] en drs. […], leden, bijge­staan door drs. […], secre­taris.